10 lutego 2025 r. wiceminister edukacji Joanna Mucha wręczyła nominacje członkom Zespołu ds. Edukacji Klimatycznej, który ma wspierać Ministerstwo Edukacji Narodowej w opracowywaniu rozwiązań dotyczących włączania treści klimatyczno-środowiskowych do systemu edukacji. W gronie 36 ekspertów znalazła się także Małgorzata Snarska-Nieznańska, od niedawna UE Climate Pact Ambasador, która od lat działa na rzecz edukacji ekologicznej i klimatycznej.
Edukacja klimatyczna kluczowa dla przyszłości
Podczas uroczystości wręczenia powołań wiceminister Joanna Mucha podkreśliła znaczenie edukacji klimatycznej w kontekście zmieniającego się świata i rynku pracy. – Musimy przygotować uczniów do życia w nowych realiach, gdzie tzw. zielone kompetencje będą miały kluczowe znaczenie – mówiła.
Ministerstwo nie planuje wprowadzenia osobnego przedmiotu, ale zależy mu na tym, by zagadnienia związane z klimatem i ochroną środowiska były wkomponowane w program nauczania na różnych etapach edukacji. – Edukacja klimatyczna powinna być interdyscyplinarna, osadzona w lokalnym kontekście i dawać uczniom poczucie sprawczości – podkreśliła Mucha.
– Chcemy, aby ten zespół wspierał Ministerstwo Edukacji Narodowej w tworzeniu podstawy programowej. Wielokrotnie już o tym mówiłam, ale podkreślę to raz jeszcze – edukacja klimatyczna powinna być nauczana w sposób holistyczny. (…) W polskiej szkole wciąż brakuje interdyscyplinarności. Liczę na to, że dzięki edukacji klimatycznej uda nam się to zmienić. Chcemy, aby uczniowie uczyli się o klimacie w kontekście lokalnym – by potrafili dostrzegać i rozumieć zjawiska zachodzące w ich najbliższym otoczeniu, w ich „małej ojczyźnie”. Edukacja klimatyczna powinna być ponadprzedmiotowa, oparta na doświadczeniu i nauczaniu terenowym. Kluczowe jest też kształtowanie poczucia sprawczości – by młode pokolenie rozumiało swoją rolę w wielkiej zmianie, która właśnie się dokonuje i która będzie postępować coraz szybciej. Nawiązaliśmy już współpracę m.in. z Ministerstwem Klimatu, Instytutem Badań Edukacyjnych, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska, a także z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Planujemy współpracować z instytucjami takimi jak Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP), Polska Akademia Nauk, Komisja Wspólna Rządu i Samorządu oraz wieloma innymi organizacjami. Jestem przekonana, że z takim zespołem – pełnym pasji i zaangażowania – uda nam się wypracować skuteczny model edukacji klimatycznej – zaznaczyła wiceminister Joanna Mucha.
Zadania Zespołu
Nowo powołany Zespół ma opracować propozycje dotyczące m.in.:
- wprowadzenia treści klimatycznych do podstawy programowej,
- działań na rzecz ekologizacji infrastruktury szkolnej,
- współpracy placówek oświatowych z organizacjami pozarządowymi,
- szkoleń dla nauczycieli i wzmocnienia ich kompetencji w zakresie edukacji klimatycznej,
- angażowania rodziców w proces edukacji ekologicznej.
Do prac zespołu mogą być zapraszani także eksperci oraz przedstawiciele młodzieżowych ruchów klimatycznych.
Wspólny cel – edukacja dla klimatu
Dr Małgorzata Snarska-Nieznańska, jako członkini zespołu, będzie dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie edukacji środowiskowej. Jej zaangażowanie w projekty edukacyjne i działania na rzecz klimatu sprawiają, że będzie cennym wsparciem w pracach nad wprowadzeniem efektywnych rozwiązań edukacyjnych.
– Bardzo się cieszę, że ten zespół powstał, ponieważ od wielu lat, we współpracy z różnymi instytucjami i środowiskami, działamy na rzecz tego, aby edukacja klimatyczna – obejmująca m.in. tematykę wody i bioróżnorodności – znalazła stałe miejsce w polskich szkołach. Pracujemy na różnych poziomach – zarówno w dużych miastach, jak i w małych miejscowościach, na wsiach, tam, gdzie nowoczesne podejście do edukacji nie zawsze dociera. Właśnie dlatego tak istotne jest systemowe podejście do edukacji klimatycznej, które zagwarantuje jej obecność w całym systemie oświaty. Dzięki temu młodzi ludzie będą mieli nie tylko lepszy start na rynku pracy, który coraz bardziej opiera się na zielonych kompetencjach, ale także możliwość świadomego współkształtowania swojej przyszłości – podejmowania przemyślanych decyzji zarówno zawodowych, jak i społecznych. Kluczowe jest, aby edukacja nie ograniczała się do teorii, ale była praktyczna i sprawcza – aby uczniowie potrafili rozwiązywać realne, lokalne problemy. To właśnie dzięki takiej edukacji mogą zaprojektować np. czujnik do pomiaru jakości powietrza w swojej klasie i realnie wpływać na swoje otoczenie. Tego właśnie oczekujemy od szkoły – i tego powinniśmy oczekiwać od siebie nawzajem – podkreśliła dr Małgorzata Snarska-Nieznańska.
Powołanie Zespołu ds. Edukacji Klimatycznej to ważny krok w kierunku systemowego podejścia do włączania kwestii klimatycznych do edukacji w Polsce. Pierwsze posiedzenia zespołu zaplanowano na najbliższe tygodnie.
Fot. Ministerstwo Edukacji Narodowej
