Osiem niezwykłych laboratoriów, tysiąc młodych innowatorów i sto prototypów, z których wiele mogłoby trafić na rynek. Pracownie School Living Lab to miejsca, gdzie uczniowie łączą technologię z potrzebami i odpowiedzialnością za środowisko, tworząc projekty, które rozwiązują lokalne problemy – od inteligentnych domów, po systemy oszczędzania wody. To nie szkoły, to kuźnie przyszłych inżynierów i wizjonerów.
Nie są to zwykłe szkoły – to przestrzenie, w których młodzież uczy się myśleć, projektować i działać jak inżynierowie przyszłości. Od sześciu lat w ramach programu School Living Lab w ośmiu pracowniach informatyczno-przyrodniczych w całej Polsce uczniowie rozwijają projekty, które odpowiadają na realne problemy społeczne i środowiskowe. Oprócz standardowych lekcji, w tych pracowniach młodzież zyskuje szansę pracy z nowoczesnymi technologiami, takimi jak płytki Arduino, mikroboty czy serwomechanizmy. Metodą design thinking diagnozują lokalne wyzwania i tworzą prototypy, które mogą zmieniać codzienność.
W tej chwili działa 8 pracowni: w Zespole Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach, w Szkole Podstawowej nr 3 w Polkowicach, w Zespole Szkół Politechnicznych im. Bohaterów Monte Cassino we Wrześni, w Samorządowej Szkole Podstawowej nr 6 im. Jana Pawła II we Wrześni, w Szkole Podstawowej nr 77 w Poznaniu, w VIII Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu, w Szkole Podstawowej nr 34 im. Wojska Polskiego w Poznaniu, w Samorządowej Szkole Podstawowej w Kaczanowie.
Jak pracują uczniowie?
Pracownie School Living Lab to miejsca, gdzie technologia, najnowsze rozwiązania, o których słyszmy przy okazji Elona Muska lub chińskich miast przyszłości, spotyka się z praktyką. Uczniowie pracują metodą design thinking – podejściem projektowym, które uczy ich zrozumienia potrzeb użytkowników, generowania pomysłów, prototypowania oraz testowania rozwiązań. Kluczowym elementem tej metody jest nastawienie na działanie: po dokładnym rozpoznaniu problemu młodzież przechodzi od idei do konkretnego projektu, który może zostać przetestowany w praktyce.
Podczas pracy uczniowie korzystają z wielu nowoczesnych technologii, takich jak:
- Płytki Arduino – minikomputery umożliwiające programowanie i sterowanie urządzeniami.
- Mikroboty – niewielkie roboty edukacyjne, które można dostosować do różnych funkcji.
- Serwomechanizmy – precyzyjne urządzenia wykorzystywane w projektach mechanicznych.
Pracownie są przestrzenią eksperymentów, gdzie młodzież poznaje podstawy inżynierii, elektroniki, programowania i projektowania. To podejście zbliża ich do tego, jak pracują zespoły inżynierów w dużych firmach technologicznych, takich jak SpaceX czy Tesla. Swoją wiedzę i umiejętności uczniowie i uczennice testują również w praktyce – podczas spotkań z naukowcami z politechniki.
Małgorzata Snarska-Nieznańska, prezeska Fundacji Code For Green, która realizuje program:
To doświadczenie uczyło nas wszystkich – zarówno uczestników, jak i organizatorów. Okazało się, że kluczowe dla sukcesu było łączenie technologii z edukacją terenową i praktycznym działaniem. W efekcie stworzyliśmy wyjątkowy model pracy, który jest dostrzegany i ceniony także za granicą – czego dowodem są trzy projekty międzynarodowe, które zrealizowaliśmy we współpracy z nowymi partnerami.
Pracownie te nie są wyłącznie miejscem do nauki – to prawdziwe laboratoria innowacji. Testowaliśmy różne metody, narzędzia i podejścia, aby znaleźć najlepsze rozwiązania, które pomogą młodzieży uczyć się przez działanie. Wprowadzaliśmy zmiany na bieżąco, w duchu metodologii Agile, adaptując się do potrzeb i możliwości szkół. Dzięki temu program nie tylko ewoluował, ale w niektórych aspektach przeszedł rewolucję – zyskał nową nazwę, profesjonalizował swoje działania i wprowadził koncepcję Living Labu jako przestrzeni, w której eksperymentuje się z innowacyjnymi metodami nauczania.
Pracownie to także przestrzeń zmiany – nie tylko w sensie nowoczesnego wyposażenia czy mebli, ale przede wszystkim w metodzie pracy. Dla wielu szkół był to impuls do wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań, które angażują uczniów, budują ich samoświadomość i rozwijają naturalne talenty. Uczestnicy projektu byli dla siebie nawzajem prawdziwym Living Labem – miejscem wymiany doświadczeń, pomysłów i inspiracji.
Przykłady prototypów
W ciągu sześciu lat działalności wszystkich pracowni powstało około 100 prototypów, które odpowiadają na różnorodne problemy środowiskowe i społeczne. Oto niektóre z nich:
- Ławka solarna – wyposażona w panele słoneczne, umożliwia ładowanie urządzeń mobilnych w przestrzeni publicznej.
- Karmniki z fotokomórką – pozwalają na obserwację ptaków bez zakłócania ich spokoju.
- Automatyczna podlewaczka – system nawadniania sterowany elektronicznie, oszczędzający wodę i ułatwiający pielęgnację roślin.
- Interaktywny ul edukacyjny – przybliżający życie pszczół i ich rolę w ekosystemie poprzez multimedialne prezentacje.
- Czujnik poziomu wody – ostrzegający mieszkańców przed zagrożeniem powodzią.
- System oszczędzania wody – automatyczny zawór odcinający przepływ wody, np. w wężach ogrodowych.
- Inteligentne domy – prototypy budynków wykorzystujących odnawialne źródła energii do zasilania oświetlenia, ogrzewania i innych funkcji.
Każdy z projektów jest dowodem na to, jak młodzi ludzie mogą wykorzystać technologię do rozwiązywania rzeczywistych problemów. Dzięki programowi School Living Lab młodzi innowatorzy projektują solarne ławki, interaktywne ule czy inteligentne systemy oszczędzania wody, pokazując, jak technologia w ich rękach może zmieniać świat.
Efekty i znaczenie projektu
Dzięki pracowniom School Living Lab uczniowie zdobywają nie tylko wiedzę teoretyczną, ale przede wszystkim praktyczne umiejętności. Uczą się kreatywności, współpracy i odpowiedzialności za środowisko. Projekt rozwija w nich kompetencje XXI wieku: krytyczne myślenie, empatię i zdolność do rozwiązywania problemów.
Niektóre z prototypów zostały nagrodzone w ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach technologicznych, a ich twórcy kontynuują pracę nad swoimi pomysłami na uczelniach technicznych. Projekty takie jak czujniki poziomu wody czy ławki solarne znalazły zastosowanie w lokalnych społecznościach, podnosząc jakość życia mieszkańców.
Pracownie School Living Lab to modelowy przykład nowoczesnej edukacji, która inspiruje uczniów do działania i daje im narzędzia, aby realnie wpływać na otaczający świat. W listopadzie 2024 nauczyciele, którzy wdrażają ten program w swoich szkołach spotkali się w Będlewie pod Poznaniem, aby nie tylko podsumować dotychczasowe działania, ale też pomyśleć, w jaki sposób ten program mógłby zostać wprowadzony do szkół w całej Polsce.
O jednym z najnowszym projektów – grze edukacyjnej – opowiada Michał Kluk, uczeń z Zespołu Szkół Politechnicznych we Wrześni:
My już podsumowaliśmy dotychczasowe działania, przez wiele lat obserwując, jak szkoły organizują Code for Green Day.
Partnerzy programu School Living Lab:
